W Kamionce...

Najwyższa pora wziąć się za nadrabianie zaległości i systematycznie uzupełniać wpisy z odbytych wojaży, a tych wbrew pozorom uzbierało się wcale niemało. Wszystkiemu winien czas, którego deficyt coraz mocniej daje się we znaki i który nie pozwala siąść do klawiatury. Tłumaczenie mocno naiwne, bo skoro znajduje się czas na wyskok w teren, to i... no, tyle tytułem wstępu. 

Majowy poranek, Wieś Bolimowska. Pierwszy postój na trasie i miejsce jakże przeze mnie lubiane! Tym razem pierwszowojenny, tych odwiedzam najmniej. Spokój znaleźli tu polegli w Bitwie nad Rawką. 

Znajomy szablon nagrobków i niewielka kaplica u wejścia na teren nekropolii. Wszystko to przy akompaniamencie porannego skrzeczenia srok i jeszcze obmytej rosą trawy. Parę minut zadumy i dalej przed siebie. 

 

Kilka dni wcześniej, zupełnym przypadkiem wyniuchałem drewniany kościółek w Kamionce, który z miejsca zyskał miano jednego z głównych punktów tej majowej objazdówki. Pierw krótka przerwa na karmienie Młodego, a później głowa rodziny (czyt. ja) rusza pod drzwi świątyni. Kurwa, zamknięte! No nic, coś się wykombinuje. 

Instynkt zadziałał i tym razem, bo już po chwili przeciskałem się przez zakrystię. Przeglądając w domu mapę i przygotowując się do wyjazdu wiedziałem czego się spodziewać, mimo wszystko na chwilę oniemiałem z zachwytu. Światło sączące się przez witraże, biało-niebieskie ściany... klimat niesamowity!

Bez wątpienia numer jeden wśród opuszczonych kościołów, które udało mi się do tej pory odwiedzić. Idealna wręcz cisza, zapach drewna i wszystko to, co powoduje że chcemy użyć określenia sielski, na miejsce które obecnie z sielskością powinno mieć niewiele wspólnego.

Z wypiekami na twarzy i serią fotek w aparacie wygramoliłem się na powrót do samochodu tylko po to, by za chwilę znów zajrzeć do środka. Miejsce przyciąga cholernie! A później? Później dobiegało południe, a przede mną jeszcze długa droga i wiele punktów na mapie.

Czytaj więcej »

Koźlak w Tarnówce

Odkąd sięgam pamięcią, znajoma sylwetka wiatraczyska majaczyła na horyzoncie i wraz z upływem lat ulegała naporom czasu i pogody. Samych śmigieł już prawie nie pamiętam, musiały rozpaść się najwcześniej. Dach? Jeszcze do niedawna trzymał się w miarę stabilnie, teraz gotowy runąć pociągając za sobą resztę konstrukcji.

Tego typu wiatraki na dobre rozgościły się w Polsce około XV wieku i niemal wrosły w naturalny, wiejski krajobraz. Wertując od czasu do czasu dawniejsze mapy widuję je co kilka wsi, niestety do obecnych czasów przetrwały tylko pojedyncze sztuki. Zazwyczaj na uboczu, osamotnione i coraz mocniej kąsane zębem czasu, relikty minionego.

Koźlak w Tarnówce solidarnie dzieli smutny los pobratymców i z roku na rok, z wichury na wichurę traci resztki sił. Drewniana konstrukcja straszy połamanymi dechami i z bliska wygląda o wiele gorzej niż przypuszczałem. Szkoda, że dostępu do środka strzegą niegościnne szerszenie. Pokaźnych rozmiarów gniazdo i bzyczące towarzystwo skutecznie wybiło mi ze łba pomysł na wspinaczkę.

A czemu koźlak? Podstawą tego typu młynów jest drewniany kozioł, prościej mówiąc masywny kloc będący osią wiatraka i umożliwiający obracanie nim w stronę wiatru. Ponoć do sterowania wystarczyło kilku chłopa manewrujących dyszlem, bądź rozeźlona kobita młynarza.

Lubię przebywać w towarzystwie koźlaków, lubię je odwiedzać... szkoda, że jest ich coraz mniej.

Czytaj więcej »

Wierzbie

Do ostatniej chwili nic nie zapowiadało wczorajszej objazdówki. Krótka bo krótka, licho co ponad stówkę, ale co zobaczone to moje. Wraz z kilometrami niebo nabierało burzowych odcieni, a ja miałem coraz silniejsze wrażenie, że w pewnym stopniu przegapiłem tegoroczną wiosnę.

Na horyzoncie nieoczekiwanie wyrosły jakieś ruiny, więc krótki postój był nieunikniony. Wierzbie, dziewiętnastowieczny pałac należący niegdyś do rodziny Krzymuskich herbu Radwan. Nie pierwszy i nie ostatni, którego upadek zapoczątkowała reforma rolna i który podzielił los większości popegieerowskich lokacji tego typu.

Ogołocone mury odbijają trele ptactwa, które z upragnieniem oczekuje wiszącego na włosku deszczu. Aby ino ma się rozpadać, a skrzydlate towarzystwo przekrzykuje się nawzajem. 

Z zarośniętego stawu na tyłach pałacu podrywa się do lotu para krzyżówek i zataczając nade mną koło ginie gdzieś w oddali. Naście minut kontemplacji i dalej w drogę. 

Czytaj więcej »

Powoli wracam do gry!

Końcówka minionego i początek obecnego roku skutecznie gasiły wszelkie plany wyrwania się z chałupy choć na chwilę. A to czasu mało, a to roboty za dużo, a to to, a tamto... koniec, dupa, jadę. Kierunek co prawda znany, jednak miejsc do zobaczenia wciąż wiele. Na początek Mroga.

Nawet się nie obejrzałem, a już wciągnęło mnie przez uchyloną furtkę. Szybki spacer zapuszczonym parkiem i stanąłem na wprost XIX-wiecznego pałacu. W całym tym zaniedbaniu wciąż widać ślad dawnej świetności, a w głowie świta jedna myśl. Włazić? No cóż. 

Kilkanaście minut kluczenia objazdami i mała powtórka z rozrywki. Bodajże trochę ponad rok temu miałem już okazję zawitać w Sobocie. 

Niewielki neogotycki pałacyk, który skrywa więcej tajemnic aniżeli mogłoby się wydawać. Część murów pamięta jeszcze piętnasty wiek i stanowi część ówczesnego zamku obronnego, być może własności kasztelana łęczyckiego Tomasza Doliwity Sobóckiego. Kolejne wieki stopniowo zacierały obronny charakter budowli, która w osiemnastym wieku trafiła w ręce Augusta Zawiszy. Tenże na jej fundamentach wzniósł obecny do dziś "zameczek". Ponownie zajrzałem w znajome już miejsca i podreptałem w stronę tutejszej gorzelni.

Wejścia strzeże parowe cudeńko, relikt zapomnianej już epoki buchających kłębami pary machin. A może przerobione to to na zasilanie elektryczne? Nie wiem, nie znam się. Niemniej robi wrażenie i budzi pewien respekt, przynajmniej we mnie. 

Poranek szybko zaczął zmieniać się w przedpołudnie i coraz bardziej powiało wiosną, a mnie ciągnęło coraz mocniej na południe. W drodze do Rulic zatrzymałem się jeszcze na chwilę w Walewicach. Tutejszych Nieśmiertelnych odwiedzam już trzeci raz i wiem, że jeśli kiedykolwiek będę przejeżdżał w pobliżu, to zatrzymam się kolejny. Jak przy wszystkich.

Pokonując ostatnie kilkaset metrów w stronę rulickiej mogiły myślałem tylko o jednym - nie urwać podwozia i jakoś wybrnąć z tego bagna. Udało się. Na skraju tutejszego lasu, w zbiorowej mogile spoczywają polegli żołnierze armii niemieckiej, którzy w okolicy stoczyli swój ostatni bój.

Kolejne punkty na mojej trasie, to również cmentarze wojenne. Dmosin i Wola Cyrusowa. Nieśmiertelni'39. Bohaterowie Bitwy nad Bzurą.

Powoli wgryzałem się w Krajobrazowy Park Wzniesień Łódzkich i coraz bardziej zaczynało mi się tam podobać. Nieplanowany postój pod kościółkiem w Niesiółkowie tylko utwierdził mnie w przekonaniu, że muszę wrócić w te rejony z większym bagażem czasu.

Równie nieplanowany okazał się postój w pobliskiej Poćwiardówce. W zasadzie to hamowałem z piskiem na widok tablicy informującej o kryjącym się tam cmentarzu.

Drogę pod pamiątkowy obelisk wyznaczają rzędy dziwnie znajomych nagrobków. Niewiele bo niewiele, ale chyba większość odwiedzonych przeze mnie cmentarzy z tego okresu posiada identyczne nagrobki, jakby istniał jakiś z góry określony wzór. Pokręciłem się chwilę po okolicy i naglony czasem poprułem w stronę jednego z nadmrożańskich młynów.

Nie wiedzieć czemu akurat młyny wodne darzę wielkim sentymentem. Zawsze przez chwilę wyrywają mnie z teraźniejszości i zawieszają gdzieś pomiędzy wymiarami (?). Szum wody, zapach mokrych dech i dziwnie magiczna aura tych miejsc sprawia, że każdy z nich dostaje osobną szufladkę w mojej pamięci.

Z chęcią tkwiłbym dłużej w tym zawieszeniu, gdyby nie bezlitosne wskazówki zegarka przywołujące mnie do porządku i popychające w stronę domu.

Czytaj więcej »

Zrujnowana kaplica

Samochód chwilami haczył podwoziem i mimowolnie ciągnął w stronę pola. Ostatnie kilkaset metrów błotnistego offroadu dzieliło mnie od niewielkiego lasku, którego skraj skrywał to, co tak często towarzyszy moim objazdówkom. Znów znajome fragmenty krajobrazu: śródpolne dróżki, chałupy z białego kamienia i sosnowe zagajniki; tym razem brakowało tylko pokrzykujących z oddali żurawi. Moje ulubione ptaszyska.

Niedzielny poranek niczym nie przypominał poprzednich dni. Temperatura lekko na plusie, mgła mniejsza i większa, zamiast ślizgawki breja... całkiem przyjemnie. Ledwie zdążyłem wjechać w las, a już znalazłem to, po co przyjechałem.

Zrujnowana kaplica - pamiątka po ówczesnych osadnikach. Słyszałem o niej już dobre kilka lat temu i choć mieszkam śmiesznie blisko, to do tej pory nie było mi po drodze. Gdyby nie charakterystyczne łuki nad oknami i fragment psalmu u wejścia, nie różniła by się od większości chałup z białego kamienia rozsianych tu i tam. 

Zwyczajowo pokręciłem się wokoło próbując zestroić wyobraźnię z historią i szukając śladów tej drugiej. Oczywiście znalazłem. Na tyłach kaplicy, kawałek w głąb a jednocześnie na skraju lasu zachował się całkiem nieźle wał z polnych kamieni okalający zapomniane mogiły.

Czas, przyroda i ludzka głupota nie oszczędziły i tej nekropolii. Przebijając się przez zarośla w stronę żelaznego ogrodzenia wypłoszyłem stadko raniuszków, które czym prędzej ewakuowały się na drugą stronę cmentarza.

Chwilę później zaczęło nieprzyjemnie siąpić, więc sam zarządziłem ewakuację.

Czytaj więcej »