Zamek w Przedczu

Przez Przedecz przejeżdżam najmniej dwa razy w tygodniu, więc skłamałbym pisząc, że miałem w końcu okazję trafić na tutejszy… zamek? No może nie do końca, bo z ówczesnej warowni pozostała jedynie okrągła baszta a i jej dalece od pierwotnego wyglądu, niemniej jednak walić terminologię – zamek, to zamek i baszta! Tfu, basta!

Historia przedeckiej warowni, jak to zazwyczaj bywa, sięga o wiele dalej niż pierwsze fundamenty murowanej twierdzy, którą ulokowano w miejscu istniejącego niegdyś grodu. Wojna polsko-krzyżacka (1327-1332) szybko zweryfikowała przydatność obronną drewnianych umocnień, toteż zdecydowano się zastąpić je zamkiem z prawdziwego zdarzenia. Budowę rozpoczęto prawdopodobnie od wspomnianej już baszty ulokowanej w północno-wschodniej części muru obwodowego. Naziemna jej część z powodzeniem mogła służyć za pomieszczenia mieszkalne, magazyn broni i żywności na wypadek oblężenia. W podziemiach urządzono zaś lochy (pojmanych spuszczano na linie przez otwór stropowy na poziomie przyziemia). Walory obronne przedeckiej twierdzy nie miały jednak nigdy okazji sprawdzić się w warunkach oblężenia. Z biegiem czasu samoczynnie popadała w ruinę. Za odbudowę wziął się w końcu starosta Wojciech Koryciński (1546-1556), który zamek „mało nie z gruntu osobliwie zbudował”. Kolejny upadek zapoczątkowało przekształcenie warowni w dwór o charakterze obronnym, ten z biegiem lat ulegał dewastacji. Mimo, iż Potop Szwedzki obszedł się w miarę łaskawie, to późniejsze zaniedbania ze strony gospodarzy doprowadziły zamek do totalnej ruiny. Przetrwała jedynie okrągła baszta i sąsiadujący z nią budynek archiwum grodzkiego. Po zasiedleniu miasta przez kolonistów niemieckich, pozostałe ruiny włączono częściowo w strukturę murów kościoła luterańskiego. Parafia ewangelicko-augsburska funkcjonowała w Przedczu od 1827 roku do końca Drugiej Wojny Światowej. Wraz z końcem okupacji, mury kościoła przekształcono w magazyn zbożowy działający do roku 1960. Po uregulowaniu praw własnościowych z Konsystorzem Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w Warszawie, budynek zaanektowano na potrzeby Miejskiego Gminnego Ośrodka Kultury, który funkcjonuje tam po dziś dzień. 

Bardziej ciekawskich odsyłam do źródła, a na koniec kilka fotek z oddalonego o kilka kilometrów od miasta cmentarza pozostałego po wspomnianych już osadnikach. Nekropolia do niedawna straszyła chaszczami i innym badziewiem a strzaskane nagrobki walały się gdzie popadnie, jednak komuś widocznie nie spodobał się taki stan rzeczy i wziął się za gruntowne porządki. 

Kolejny, już mniej zapomniany cmentarz na mojej drodze.

Źródło